Andrzej Borowiec – „Chłopak z Warszawy” – recenzja i ocena
Przeczytaj fragment tej książki
Ten syn przedwojennego oficera, łącznik kanałowy, żołnierz Zgrupowania „Radosław”, jeniec stalagu XI A Altengrabow, żołnierz II Korpusu generała Andersa, a także członek konspiracji poakowskiej w powojennej Polsce i długoletni dziennikarz m.in. Associated Press nie tylko kreśli dramatyczne wspomnienia z walczącej Warszawy, ale także opisuje swoje przedwojenne dzieciństwo. Dzięki temu zapoznajemy się z szerszym obrazem życia autora.
Andrzej Borowiec swoje wojenne przeżycia zaczął od egzystencji w oblężonym Lwowie. To tam właśnie po raz pierwszy styka się z okrucieństwem wojny, poznaje smak sowieckiej okupacji, a także dzięki uporowi i przedsiębiorczości swojej guwernantki podejmuje udaną próbę przedostania się do części Polski okupowanej przez Niemców. Również jego ojcu udaje się szczęśliwie wrócić z wrześniowego frontu. Do śmierci ojca, który umiera na wylew (rzecz wydawałoby się nierealna podczas wojny: polski oficer umiera najzwyczajniej na świecie w szpitalnym łóżku), nie ma zbyt dużego kontaktu z konspiracją. Dopiero po przeprowadzce do matki do Warszawy rzuca się czynnie w wir walki podziemnej.
Zobacz też:
- „Powstanie Warszawskie” – recenzja filmu
- Piotr Zychowicz – „Obłęd 44”
- Weronika Grzebalska - „Płeć powstania warszawskiego” - recenzja
Autor bardzo przejmująco opisuje swoje przeżycia związane z walką powstańczą. Co warte podkreślenia stara ograniczyć się swoją refleksję do tego, co sam przeżył. Tam gdzie mu się to nie udaje widać, że opierał się na bardzo szczątkowych opracowaniach, a jego podsumowania można nazwać naiwnymi. Nie umniejsza to jednak wagi wspomnień młodocianego uczestnika walk. Najbardziej gorzkie są te związane z brakiem pomocy ze strony Sowietów czy bezradnemu spoglądaniu na dożynanie Powstania. Makabryczny obraz kanałów, nieświadomość wprowadzanych w nie powstańców, rzeczywistość szpitala polowego i w końcu niemiecki stalag – to wszystko było osobistym udziałem małoletniego żołnierz Stolicy.
Wspomnienia Andrzeja Borowca są przejmującym świadectwem o pokoleniu, które zostało bez własnej zgody ukształtowane przez wojnę i brutalną politykę dwóch okupantów. Działalność w dwóch konspiracjach (antyniemieckiej i antykomunistycznej), ucieczka na Zachód, groźba więzienia, tortur, a nawet śmierci ukształtowała go na zawsze. Nawet przygotowując swoje wspomnienia Borowiec miał przed oczami „tych, którym nigdy nie było dane dorosnąć”.
Przeczytaj również:
Być może Chłopak z Warszawy nie zachwyca wielością podanych szczegółów walk powstańczych czy mechanizmów działania konspiracji. Jednak jest to szczera, krwista relacja z tego, co było osobistym udziałem autora. Dzięki temu czytelnik może poznać wszystkie uczucia, które towarzyszyły Borowcowi: słodycz zwycięstwa oraz gorycz porażki i zdrady. To czyni z książki nietuzinkowe wspomnienia.
Być może w obecnym czasie rynek księgarski przesycił się wszelką możliwą odmianą literatury powstańczej. Warto jednak sięgnąć do tych pozycji, bowiem każda z nich przedstawia inny wycinek rzeczywistości Warszawy podczas 63 dni Powstania. I dopiero z tych wycinków można ułożyć pełny obraz tych tragicznych, a zarazem heroicznych wydarzeń.
Redakcja i korekta: Tomasz Leszkowicz
