Zmarł Władysław Bartoszewski
Władysław Bartoszewski (1922-2015). Władysław Bartoszewski urodził się 19 lutego 1922 r. w Warszawie. W 1939 r. zdał maturę. We Wrześniu brał udział w obronie Warszawy jako noszowy, później podjął pracę w Polskim Czerwonym Krzyżu. We wrześniu 1940 r. został aresztowany w ulicznej łapance i trafił do obozu Auschwitz, gdzie przebywał do kwietnia następnego roku (został zwolniony dzięki wstawiennictwu PCK). Po powrocie z obozu zaangażował się w działalność konspiracyjną (katolicki Front Odrodzenia Polski), od sierpnia 1942 r. był żołnierzem Armii Krajowej (Wydział Informacji Biura Informacji i Propagandy KG AK), a od września tego roku działaczem Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Brał udział w powstaniu warszawskim, pełniąc funkcję redaktora naczelnego pisma „Wiadomości z Miasta i Wiadomości Radiowe”. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi oraz Krzyżem Walecznych i awansowany na stopień podporucznika. Po upadku powstania kontynuował pracę konspiracyjną KG AK w Krakowie, będąc między innymi sekretarzem redakcji „Biuletynu Informacyjnego”.
W konspiracji pozostawał do października 1945 r. W kolejnych miesiącach nawiązał współpracę z Główną Komisją Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce oraz z „Gazetą Ludową” – organem Polskiego Stronnictwa Ludowego. Był również członkiem tej opozycyjnej względem komunistów partii. Aresztowany od listopada 1946 r. do kwietnia 1948 r. i ponownie od grudnia 1949 r. W drugim przypadku skazany na 8 lat więzienia za szpiegostwo. Zwolniony w sierpniu 1954 r., rok później uznany za niesłusznie skazanego.
Zobacz też:
Po 1956 r. współpracował z tygodnikiem „Stolica” oraz „Tygodnikiem Powszechnym”, gdzie zajmował się publicystyką historyczną, szczególnie poświęconą dziejom Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej. W 1958 r. wznowił przerwane w 1949 r. studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim (wcześniej studiował ten kierunek na tajnych kompletach), władze uniemożliwiły mu jednak ich ukończenie. W latach 1973-1982 był wykładowcą historii najnowszej na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W 1963 r. w imieniu „Żegoty” odebrał w Izraelu dyplom Sprawiedliwego wśród Narodów Świata. W tym samym roku podjął współpracę z Radiem Wolna Europa, był rozpracowywany przez Służbę Bezpieczeństwa, objęty zakazem druku i innymi represjami. Od 1969 r. działał w Polskim PEN Clubie. W latach 70. związany z rodzącą się opozycją demokratyczną, a od 1980 r. z „Solidarnością”. Po wprowadzeniu stanu wojennego internowany do maja 1982 r.
W latach 80. aktywny poza Polską, był m.in. profesorem wizytującym w Instytucie Nauk Politycznych Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Ludwiga-Maksymiliana w Monachium (1983-1984, 1986-1988), wykładał także na Katolickim Uniwersytecie Eichstätt-Ingolstadt (1984-1986) oraz w Katedrze Nauk Politycznych na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu w Augsburgu (1988-1989). Brał aktywny udział w kontaktach polsko-niemieckich, leżących u podstaw pojednania pomiędzy dwoma narodami.
W III RP pełnił liczne funkcje dyplomatyczne: ambasadora RP w Austrii (1990-1995) oraz dwukrotnie ministra spraw zagranicznych (marzec-grudzień 1995, czerwiec 2000-październik 2001). Był też senatorem IV kadencji (1997-2001). Od 2007 r. pełnił funkcję sekretarza stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i pełnomocnika premiera do spraw dialogu międzynarodowego. Był przewodniczącym Międzynarodowej Rady Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu (1990-2000) i Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej (2000-2014). W latach 2001-2010 był prezesem Polskiego PEN Clubu. W 1995 r. został odznaczony Orderem Orła Białego, w latach 2000-2007 i od 2011 r. był członkiem kapituły tego odznaczenia (od 2011 r. kanclerz kapituły).
Był autorem licznych prac historycznych, publicystycznych oraz wspomnieniowych, m.in. Ten jest z Ojczyzny mojej. Polacy z pomocą Żydom 1939–1945 (wraz z Zofią Lewinówną, 1967), Warszawski pierścień śmierci 1939–1944 (1967), Dni walczącej stolicy. Kronika Powstania Warszawskiego (1984), Warto być przyzwoitym. Teksty osobiste i nieosobiste (1990), a także serii publikacji o charakterze wywiadu-rzeki, przygotowanych wspólnie z Michałem Komarem.
